Η Ι.Μ. ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ & ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΒΑΖΕΛΩΝΟΣ
Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος
Η υπό ανασύσταση Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος βρίσκεται στην δυτική πλευρά του Βερμίου, περίπου 3,5 χλμ βορειοανατολικά του χωριού Άγιος Δημήτριος Ελλησπόντου Κοζάνης.
Η προσέγγιση είναι εύκολη για αυτοκίνητα και λεωφορεία, καθώς ο δρόμος είναι ασφαλτόστρωτος.
Σύμφωνα με την παράδοση, η Πατριαρχική – Σταυροπηγιακή Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος χτίστηκε το 270 μ.Χ., 40 περίπου χιλιόμετρα Νότια της Τραπεζούντας και θεωρείται κτήτορας της Ιεράς Μονής Παναγίας Σουμελά στον Πόντο. Είναι η αρχαιότερη στον Πόντο και μια από τις παλαιότερες ιερές μονές της χριστιανοσύνης. Η ονομασία της προήλθε από παραφθορά της ονομασίας Ζαβουλών.
Η μονή καταστράφηκε πολλές φορές, κυρίως από Πέρσες και Τούρκους. Το 490 μ.χ. καταστρέφεται τελείως από τους Πέρσες, οι οποίοι κατάσφαξαν και τους 400 μοναχούς της μονής. Η μονή επανιδρύθηκε τον 6ο αιώνα, σε κοντινή τοποθεσία, δίπλα στη σκήτη του Προφήτη Ηλία, μετά την απελευθέρωση των ανατολικών περιοχών από τους Πέρσες, από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό και τον στρατηγό Βελισάριο.
Στη βυζαντινή και στη μεταβυζαντινή περίοδο, η μονή προσέφερε σπουδαίες θρησκευτικές, πνευματικές και εθνικές υπηρεσίες στον Ελληνισμό του Πόντου, αναδεικνυόμενη σε θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής. Ιδιαίτερη φήμη, απέκτησε στα χρόνια της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας (1204-1461).
Κατά τα έτη των αναταραχών και των πολέμων, αποτελούσε καταφύγιο και πηγή σωτηρίας κάθε καταδιωκόμενου, οιουδήποτε θρησκεύματος και δόγματος. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, το 1821 ο ηγούμενος της Μονής, Χρύσανθος, κατόρθωσε να αποτρέψει γενική σφαγή των Χριστιανών 40 χωριών της Ματσούκας, ενώ εκατοντάδες Αρμένιοι διασώθηκαν από τους μοναχούς της μονής το έτος 1915, κατά την γενοκτονία των αρμενίων.
Η μονή είχε, πολλές δωρεές και χρυσόβουλλα βυζαντινών αυτοκρατόρων, των Κομνηνών, ακόμη και Ρώσων. Από το πλούσιο αρχείο της μονής και τους 5 κώδικες που είχε, διασώθηκε μόνο ένας κώδικας, ο οποίος βρίσκεται στο μουσείο του Λένινγκραντ.
Τελευταίος ηγούμενος της μονής, ήταν ο Αρχιμανδρίτης Πανάρετος Τοπαλίδης. Κατά την καταστροφή της μονής το 1922, ο εκτελών χρέη τοποτηρητή της μονής, τότε ιερομόναχος και κατόπιν Αρχιμανδρίτης Διονύσιος Αμαραντίδης, διέσωσε την εικόνα της αποτομής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, την οποία και φύλαξε, σε μοναστήρια της περιοχής Σερρών (Αγίου Δημητρίου Πανοράματος και Αγίας Τριάδας Τούμπας).
Τον Ιούνιο του 1970, η εικόνα της αποτομής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, μεταφέρθηκε από τις Σέρρες στον Άγιο Δημήτριο, με τις πρέπουσες τιμές, με συνοδεία του Αρχιμανδρίτη Διονύσιου Αμαραντίδη. Από τότε, το Σωματείο «Αγίου Ιωάννη Βαζελώνος με επικεφαλής τον επί 40 περίπου χρόνια πρόεδρο Παναγιωτίδη Ευστάθιο και με την συμπαράσταση, των κατοίκων της περιοχής, των τοπικών φορέων, πλήθους πιστών από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, μικρών ή μεγάλων ευεργετών, άρχισε το έργο ανασύστασης της μονής, στις Δυτικές πλευρές του Βερμίου, στον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης, με την κατασκευή του Ιερού Ναού Προδρόμου και Βαπτιστού Αγίου Ιωάννη, κελιών και πολλών άλλων έργων υποδομής.
Με την εγκατάστασή, το 1997, του υπερήλικα γέροντα πατέρα Μάξιμου, Προσμονάριου στην Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους, πλήθος πιστών από όλη την Ελλάδα κατέφθανε στην υπό ανιστόρηση μονή. Ο Γέροντας Μάξιμος, μέχρι της «κοιμήσεως» του στο Άγιο Όρος, ήταν ο κυριότερος χορηγός.
Με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σερβίων & Κοζάνης, την εθελοντική εργασία κατοίκων της περιοχής, την οικονομική ενίσχυση των τοπικών φορέων, καθώς και πιστών, από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, τον Ιούλιο 2009 άρχισαν οι εργασίες συντηρήσεως του Ιερού Ναού, προκειμένου να αντιμετωπιστούν κατ’ αρχάς, τα σοβαρά προβλήματα εισροών νερού από την σκεπή και στην συνέχεια, για τον εξωραϊσμό αυτού.
Ο πανηγυρικός εορτασμός γίνεται κάθε χρόνο την 24η Ιουνίου, στο “Γενέθλιο του Τιμίου Προδρόμου”.
Πληροφοριες:
- ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΒΑΖΕΛΩΝΟΣ
- Άγιος Δημήτριος ΤΘ 299, Κοζάνη ΤΚ 50100
- Τηλ: 6944305572
- https://bazelonas.blogspot.com, e-mail: bazelonas@yahoo.gr
Βιβλιογραφία:
Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού (Μαλλιάρης – Παιδεία)
Πάπυρος – Λαρούς Μπριτάνικα
el.wikipedia.org/wiki/Μονή_Αγίου_Ιωάννη_Βαζελώνος
Ταξιδιωτικός Οδηγός Εύξεινου Πόντου (INFOΓΝΩΜΩΝ)
Διπλωματική Εργασία “Τα Προσκυνηματικά Κέντρα του Ποντιακού Ελληνισμού στο Πνευματικό Τρίγωνο του όρους Βερμίου. Η Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά – Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαζελώνας – Ο Άγιος Γεώργιος ο Περιστερεώτας”, της κ. ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΒΑΝΙΔΟΥ.
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι:
Ακολουθήστε μας στο Facebook για να μείνετε ενημερωμένοι για νέα άρθρα Προσκυνηματικού Τουρισμού στην Δυτική Μακεδονία.