Τοποθεσια

Στις καταπράσινες πλαγιές του Βιτσίου (Βέρνον) και σε υψόμετρο 900μ. βρίσκεται το μαρτυρικό χωριό της Δροσοπηγής. Το χωριό βρίσκεται σε απόσταση 13χλμ. από την Φλώρινα πάνω στον επαρχιακό δρόμο προς Καστοριά μέσω της ορεινής διάβασης Βιτσίου. Ο σπάνιας ομορφιάς αυτός δρόμος προς την Καστοριά με τις υπέροχες εναλλαγές τοπίων  είναι ιδιαίτερα αγαπητός για ποδηλατικές και μότο-διαδρομές, με την Δροσοπηγή να αποτελεί μια προγραμματισμένη στάση για όλους.

Κεντρική Πλατεία Δροσοπηγής Φλώρινας © ΕΤΔΥΜΑ

Ιστορια 

Ο οικισμός παλαιότερα ονομαζόταν Μπελκαμένη ή Βελκαμένη και βρισκόταν σε ένα ψηλότερο σημείο λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά. Οι πρώτοι κάτοικοι ήρθαν κυρίως από το Πληκάτι  Κόνιτσας. Το 1843 αρχικά αγόρασαν μια μεγάλη έκταση του βουνού και αφού σχεδίασαν τον οικισμό το 1844 ξεκίνησαν το χτίσιμο των σπιτιών τους, των δρόμων και της εκκλησίας. Αργότερα προστέθηκαν και άλλοι κάτοικοι από την Γράμμουστα, το Λινοτόπι Καστοριάς και άλλα Βλαχοχώρια. Η απώτερη καταγωγή των κατοίκων είναι από την Μοσχόπολη της Β.Ηπείρου η οποία όταν καταστράφηκε το 1769 από τους Τουρκαλβανούς αριθμούσε 30.000 κατοίκους. 

Παλαιός Οικισμός Δροσοπηγής Φλώρινας / Φωτογραφία από το Μουσείο Δροσοπηγής

Η ασχολία τους ως μάστορες της πέτρας (τότε ονομάζονταν τέκτονες) και η στενή επαφή με το Άγιο Όρος ήταν τα δύο βασικά χαρακτηριστικά των κατοίκων του χωριού τα οποία τώρα πλέον έχουν ατονήσει.

Εξαιρετικά παραδείγματα της τέχνη τους ως μάστοροι της πέτρας είναι τα παλιά αρχοντικά του Νυμφαίου, η Νίκειος Σχολή, αρκετές εκκλησίες εντός και εκτός Ελλάδας όπως ο Αγ. Στέφανος στην Βάρνα αλλά και μία πτέρυγα στην Μονή Σίμωνος Πέτρας στο Άγιο Όρος.  

Στο Άγιο Όρος δραστηριοποιούνταν κυρίως ως υλοτόμοι, αλλά αρκετοί χωριανοί δίπλα στους μοναχούς έμαθαν την τέχνη της αγιογραφίας όπου και διέπρεψαν. Ακόμα και οι γυναίκες είχαν ενασχόληση με το Άγιο Όρος αφού δεχόντουσαν  παραγγελίες από την Μονή Ιβήρων και Σίμωνος Πέτρα  (πηγή: Συμφωνητικά με την Ι.Μ. Ιβήρων). 

Μονοπάτι προς το παλιό χωριό

Μακεδονικός Αγώνας

Η Μπελκαμένη λόγω της θέσης της αποτελούσε ορμητήριο και καταφύγιο τόσο στον Μακεδονικό Αγώνα όσο και στην Αντίσταση. Ο Μελάς έχει στείλει 3 επιστολές το 1904 από την Μπελκαμένη με αναφορές του για το ελληνικό φρόνημα τόσο από τους Βλάχους όσο και από τους Αρβανίτες του χωριού. Μετά την απελευθέρωση το χωριό αριθμούσε 1.800 κατοίκους.

Το χρονικό της καταστροφής το 1944.

Στην περίοδο της κατοχής το χωριό εκτελούσε την ίδια ακριβώς αποστολή. Περίθαλψη των ανταρτών,  αποστολές και δίκτυο κατασκοπείας. Επόμενο ήταν να μπει στο στόχαστρο των κατακτητών και να καεί το χωριό, ευτυχώς με μόνο τέσσερις νεκρούς. Ευτυχώς γιατί ο γερμανικός λόχος δεν είχε πληροφορηθεί ότι οι αντάρτες την προηγούμενη  μέρα είχαν απαγάγει και σκοτώσει 5 γερμανούς στρατιώτες. Οι κάτοικοι του χωριού αφού φρόντισαν για την ταφή των γερμανών σε μέρη που δεν θα μπορούσε κανείς να ανακαλύψει αποφάσισαν την εκκένωση του χωριού και να καταφύγουν στα βουνά.

Απεικόνιση του χωριού πριν την καταστροφή | Μουσείο Δροσοπηγής

Όταν ξημέρωσε η 4.4.44 οι Γερμανοί κύκλωσαν το χωριό και στην συνέχεια το παρέδωσαν στις φλόγες. Οι κάτοικοι όταν επέστρεψαν βρήκαν όρθια έμειναν μόνο μερικά σπίτια και το καμπαναριό. Με τα πενιχρά μέσα και αντίξοες συνθήκες ξεκίνησαν να ξαναχτίσουν το χωριό με την ζωή να αρχίσει να ξανακυλάει και πάλι. Όλα αυτά όμως μέχρι το 1947 όταν εκκενώθηκε το χωριό λόγω του εμφυλίου και της έντονης παρουσίας των ανταρτών , με τους κατοίκους να μεταφέρονται με εντολή του στρατού στην Σκοπιά και στην Υδρούσα Φλώρινας μέχρι το 1952. Ήδη από το 1951 είχαν ξεκινήσει το χτίσιμο του νέου οικισμού με χάραξη νέων δρόμων, χτίσιμο κτιρίων  και εκκλησίας στην νέα χαμηλότερη τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα. Έτσι μέσα σε περίπου 100 χρόνια οι κάτοικοι έχτισαν το χωριό 3 φορές. Η Δροσοπηγή είναι αναγνωρισμένη με προεδρικό διάταγμα ως μαρτυρικό χωριό και είναι ένα από τα 14 Μαρτυρικά Χωριά της Δυτικής Μακεδονίας.

Εκτός από τους 4 νεκρούς της κατοχής, ακόμα 10 αντάρτες από το χωριό έχασαν την ζωή τους κατά την διάρκεια του εμφυλίου.

Τι να επισκεφτείτε:

Νερόμυλος 

Ο “ΜΥΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΥΛΟ”  βρίσκεται περίπου ένα χιλιόμετρο έξω από το χωριό με κατεύθυνση προς την Καστοριά. Στην παλιά αυτή δριστέλα (νεροτριβιά) γίνεται ακόμα και σήμερα το παραδοσιακό πλύσιμο των χαλιών, ρούχων και κουβερτών. 

Ο Μύλος του Στυλο

Μύλος του Στυλο © ΕΤΔΥΜΑ

Πέτρινα γεφύρια 

Στην Δροσοπηγή θα βρείτε δύο πέτρινα γεφύρια. Αξίζει αρχικά να θαυμάσετε το παλιό γεφύρι της Δροσοπηγής, χτισμένο το 1852 από ντόπιους μαστόρους. Από κάτω του κυλάει το Δροσοπηγιώτικο ρέμα και ακολουθώντας το καλντερίμι θα οδηγηθείτε στο παλιό χωριό.  Το σημείο αυτό αποτελεί μέρος και του μονοπατιού Ε4, το οποίο έχει αφετηρία την Φλώρινα συνεχίζει στην Δροσοπηγή, ανεβαίνει στον εγκαταλελειμμένο οικισμό της παλιάς Δροσοπηγής και μετά συνεχίζει στο Νυμφαίο. Ένα δεύτερο μικρότερο γεφύρι είναι αυτό της Ελατιάς και βρίσκεται 200 μέτρα μετά τον νερόμυλο.

Πέτρινο γεφύρι Δροσοπηγής © ΕΤΔΥΜΑ

Γεφύρι Ελατιάς, Δροσοπηγή © ΕΤΔΥΜΑ

Μουσείο Δροσοπηγής

Σημείο αναφοράς της ιστορίας και των χαρακτηριστικών του χωριού και των κατοίκων του είναι Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Δροσοπηγής. όπου εκτίθενται παραδοσιακές φορεσιές, αγροτικά εργαλεία, έπιπλα αντίκες, εικονίσματα, και βιβλία σχετικά με την περιοχή. 

Εκλλησιαστικά κειμήλια | Μουσείο Δροσοπηγής

Μεταξύ άλλων θα δείτε:

• Παλιές φωτογραφίες από Μακεδονομάχους, από γάμους, το παλιό χωριό αλλά κυρίως δείγματα της τέχνης από Αρχοντικά, κτίρια (Νίκειος Σχολή Νυμφαίου) αλλά και εκκλησίες της Ελλάδας αλλά και άλλων χωρών.
• Επιστολές από την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα (περιλαμβάνονται και του Παύλου Μελά)
• Ιερά Ευαγγέλια (εκ των οποίων κάποια τυπωμένα σε ελληνικό τυπογραφείο της Βενετία το 1860)
• Εικόνες που σώθηκαν από έναν διπλανό οικισμό του  χωριού που δεν καταστράφηκε ολοσχερώς από την φωτιά
• Βιβλία
• Ταυτότητες από την Νέα Φιλική Εταιρεία που έδρασε κατά τον Μακεδονικό Αγώνα

Ημέρες/Ώρες λειτουργίας

Προσωρινά δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο ωράριο. Μπορείτε να κάνετε μια μικρή στάση για καφέ στην πλατεία, και ένας από τους φιλόξενους κατοίκους θα χαρεί ιδιαίτερα να επικοινωνήσει με τον υπεύθυνο του Μουσείου για να το ανοίξει και να σας κάνει μια μικρή ξενάγηση.